Ανατομία σπονδυλικής στήλης

Με την αυστηρή ανατομική έννοια του όρου, η σπονδυλική στήλη είναι ένα σύνολο από οστά, κάθε ένα από τα οποία ονομάζεται σπόνδυλος.

Στην πράξη όμως, με τον όρο αυτό, εννοούμε και το εσωτερικό της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή το νωτιαίο μυελό με την αρχή των νεύρων αλλά και το εξωτερικό της μέρος με τους μύες και συνδέσμους. Αποτελείται από 33 οστά, τα οποία ονομάζονται σπόνδυλοι και τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο. Οι σπόνδυλοι έχουν ένα πρόσθιο τμήμα που λέγεται σώμα και ένα οπίσθιο τμήμα, που λέγεται πέταλο. Ανάμεσα στο σώμα και στο πέταλο υπάρχει ένα μικρό κενό του ονομάζεται τρήμα. Κατά την κάθετη τοποθέτηση των σπονδύλων τα κενά αυτά σχηματίζουν έναν σωλήνα, ο οποίος λέγεται «Σπονδυλικός Σωλήνας». Μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα διατρέχει προστατευμένος ο νωτιαίος μυελός, ο οποίος αποτελεί βασική μονάδα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Οι σπόνδυλοι διαφοροποιούνται και έτσι οι ανατόμοι χώρισαν τη σπονδυλική στήλη σε πέντε τμήματα (μοίρες) :

1. Αυχενική μοίρα ή αυχένας από τη βάση του κεφαλιού μέχρι τον προέχοντα σπόνδυλο δηλ. το οστό που ψηλαφάμε στο πίσω μέρος του λαιμού όταν σκύβουμε το κεφάλι μας. Περιλαμβάνει 7 σπονδύλους.

 2. Θωρακική μοίρα από τον προέχοντα σπόνδυλο μέχρι την αρχή της μέσης. Περιλαμβάνει 12 σπονδύλους.

 3. Οσφυϊκή μοίρα ή μέση από το τέλος της θωρακικής μοίρας μέχρι την αρχή του ιερού οστού. Περιλαμβάνει 5 σπονδύλους.

 4. Ιερή μοίρα. Περιλαμβάνει 5 σπονδύλους ενωμένους μεταξύ τους, που αποτελούν το ιερό οστό.

 5. Κοκκυγική μοίρα. Περιλαμβάνει 4 πολύ μικρούς σπονδύλους, ενωμένους μεταξύ τους, που αποτελούν τον κόκκυγα.

Εκφυλιστικές χαρακτηρίζονται οι παθήσεις, των οποίων η αιτιολογία είναι η προοδευτική φθορά της σπονδυλικής στήλης, λόγω ηλικίας, κληρονομικών παραγόντων, κακής στάσης σώματος, συνεχούς καταπόνησης της σπονδυλικής στήλης λόγω επαγγέλματος ή συστηματικών νόσων.

Οι εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης μπορούν να επηρεάσουν σχεδόν όλες τις δομές της:

Δίσκοι: Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι συνήθως αλλάζουν με την ηλικία. Μπορούν να καταρρεύσουν ελαφρά και να «στεγνώσουν», μια κατάσταση που ονομάζεται εκφυλιστική ασθένεια δίσκου. Οποιαδήποτε βλάβη στο εσωτερικό του δίσκου μπορεί να προκαλέσει έντονη οσφυαλγία. Εάν διαρραγούν όλες οι επιστρώσεις του δακτυλίου ο πηκτοειδής πυρήνας διαρρέει από το δίσκο, προκαλώντας κήλη ή προβολή του δίσκου. Η κυκλοτερή προβολή ή κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να πιέζει τα νωτιαία νεύρα, προκαλώντας δυσλειτουργίες που εκδηλώνονται ως μυϊκή αδυναμία, απώλεια αίσθησης στο δέρμα, μούδιασμα ή κάψιμο κατά μήκος του νεύρου και, φυσικά, πόνος.Η κατάσταση αυτή ονομάζεται κήλη δίσκου.

Οστά και χόνδροι: Καθώς ο χόνδρος στις αρθρώσεις φθείρεται, οι σπόνδυλοι ή οι οστικές δομές στο πίσω μέρος της σπονδυλικής στήλης μπορεί να «τρίβονται» μεταξύ τους. Η μηχανική τριβή μεταξύ των οστών αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία πόνου και δυσκαμψίας στην πλάτη και την οσφυϊκή χώρα.